جستجو
این کادر جستجو را ببندید.

شیخیه‏ی کریمخانیه‏

زمان مطالعه: 2 دقیقه

پس از مرگ سید کاظم رشتی، مدت کمی بر سر جانشینی او اختلاف بود. در این میان، یکی از شاگردان وی به نام «محمد کریم خان کرمانی» (1288 – 1225 ق) با توجه به موقعیت ویژه‏ای که داشت، مدعی رهبری این فرقه شد و برخی نیز دور او جمع شدند. از ویژگی‏های برجسته‏ی او در میان شاگردان سید کاظم، یکی، نزدیکی او به استادش و دیگری، نزدیکی به دربار قاجار بوده است؛ زیرا، پدر او، حاج ابراهیم خان، مشهور به ظهیر الدوله، پسر عمو و داماد فتحعلی شاه و حاکم خراسان و کرمان بوده است. وی، از دوستداران شیخ احمد احسایی بود و در ترغیب شاه برای ملاقات با شیخ احمد، نقش مهمی داشته است. از این رو، محمد کریم خان، با عنایت به این موقعیت ویژه، توانست برای این فرقه، جایگاه محکم‏تری فراهم کند و به تبلیغ آن بپردازد.

طرفداران محمد کریم خانه به»شیخیه‏ی کرمانیه» معروف‏اند و به فرقه‏ی «کریمخانیه» نیز خوانده می‏شوند. مرکز شیخیه، در زمان محمد کریم خان، کرمان بود، اما وی، مبلغانی را

برای مرام شیخیه به شهرهای مختلف فرستاد.

هر چند وی، پسر خود، حاج محمد خان (1324 – 1263 ق) را به جانشینی نصب کرد، اما بر سر جانشینی وی، پس از مرگ‏اش در سال 1288 ه-.ق از دو جهت، اختلاف روی داد:

اولا، میان پسران‏اش، حاج رحیم خان و حاج زین العابدین خان و حاج محمد خان، بر سر جانشینی پدر اختلاف افتاد و علاوه بر محمد خان، رحیم خان هم مدعی نیابت پدر بود و طرفدارانی هم پیدا کرد.

ثانیا، در میان پیروان‏اش که شاید که موروثی شدن رهبری فرقه، ناخرسند بودند، اختلاف شد.

از این رو، انشعابات دیگری پس از مرگ حاج محمد کریم خان، در فرقه‏ی شیخیه رخ داد. فرقه‏ی «باقریه» از جمله‏ی آن‏ها است.

اکثریت شیخیه‏ی کرمانیه، پس از مرگ محمد خان، برادرش زین العابدین خان (1376 – 1260 ق.) را به رهبری خویش برگزیدند. پس از او، ابوالقاسم خان، و سپس عبدالرضا خان به ریاست شیخیه‏ی کرمانیه برگزیده شدند.

عبدالرضا خان، در سال 1358 ش ترور شد. (1).


1) ر. ک: فرهنگ فرق اسلامی، دکتر محمد جواد مشکور، ص 268 – 266.