جستجو
این کادر جستجو را ببندید.

نسبت انتظار با گناه و فساد یا با اعمال صالح چگونه است؟

زمان مطالعه: 5 دقیقه

ما در احادیث بی شماری داریم که در روند گذشت ایام، دنیا به جایی می رسد که پر از ظلم و جور می شود. مثلا در بسیاری از احادیث داریم که «یملا الله به الارض قسطا و عدلا بعدها ملئت و ظلما و جورا» یعنی خداوند به وسیله حضرت مهدی (عج) عدل و داد را در زمین آکنده می کند، از آن پس که پر از ظلم و جور شده باشد.

البته در جهان می بینیم که ظلم و فسادی که توسط امپریالیسم و توسط کشورهای جهانخوار و ستمگران و سرمایه داران و غیره، ظلم های اقتصادی و سایر ظلم ها بر مستضعفین نقاط مختلف عالم اعمال می شود، ما امیدواریم که این روند کاهش پیدا کند و به تدریج عدل و داد جایگزین ظلم و تباهی بشود. امیدوار هستیم و وظیفه هر مسلمان این است که تلاش کند و اصلاحات جزیی و اصلاحات کم را کوچک نشمارد و انجام بدهد.

در حدیثی از حضرت امیرالمؤمنین (ع) است که «افعل الخیر و لاتحقر منه شیئا فان صغیره و قلیله کثیر» یعنی کار خیر را انجام بدهید و هیچ موقع آن را کوچک نشمارید که کار خیر کوچک هم در پیشگاه خدا بزرگ است و قلیل آن هم بسیار است. این یک مطلب خیلی صحیح و درست است؛ اما در جامعه ممکن است این اقداماتی که مؤمنان و صالحان انجام می دهند، برای تحقق عدل و داد، اینها منجر به نتیجه نهایی نشود و ظلم و جور در دنیا رو به نقصان و کاهش نباشد؛ ولی ما باید وظیفه صلاح خود را انجام دهیم. ما جلوگیری از ظلم و فساد را باید در برنامه خود داشته باشیم. حالا اگر خداوند مقدر کرده که دنیا پر از ظلم و جور بشود، چیزی از وظیفه انسان مسلمان نمی کاهد.

مسلمان باید وظیفه اش را انجام بدهد، اگر توانست در مورد خانواده، شهر و مملکت و جوامع اسلامی و سایر جوامع در هر حدی که می تواند وظیفه خود را انجام دهد. وظیفه یک فرد مسلمان ترویج صلاح است. وظیفه یک فرد مسلمان امر به معروف و نهی از منکر است. وظیفه یک فرد مسلمان دفاع از حقانیت است.

وظیفه یک فرد مسلمان در شرایط خود، جهاد در راه خدا با اموال و انفس است. وظیفه یک فرد مسلمان تحقق آرمان های مقدس حضرت مهدی (عج) در برقراری حکومت عدل و داد جهانی است. وظیفه ای که برای امام است، عینا برای ماموم هم هست. امتی که در انتظار مصلح است، باید صالح باشد؛ یعنی خودش باید صالح باشد و در این راستا حرکت کند.

ما در بعضی از احادیث داریم که می فرمایند. برای قیام حضرت مهدی (عج) خودتان را آماده کنید و تجهیز سلاح بکنید «و لو بسهم » یعنی اگر چه با یک تیر باشد. علمای ربانی ما کسانی بودند که شمشیرشان را برای دفاع از حضرت مهدی (عج) و برای جنگ کردن در رکاب حضرت مهدی (عج) آماده کرده بودند و این را همراه خودشان داشتند. شب که می خواستند، بخوابند آن را زیر بستر خودشان قرار می دادند و روزهای جمعه یا روزهای تعطیل شمشیربازی می کردند و خودشان را مهیا می کردند که هر موقع حضرت ظهور کرد، بتوانند در رکاب حضرت مهدی (عج) فعالیت و تلاش کنند.

در سفرنامه معروف ابن بطوطه آمده است که من وقتی آمدم شیعیان حله را دیدم که با چه شوری روزهای جمعه می آیند و خودشان را با شمشیرها آماده می کنند و می گویند که: «به درآی ای مهدی صاحب الزمان (عج) ؛ بدرآی تا ما در رکاب تو جانفشانی بکنیم » و تمرین می کردند و مسابقه می نمودند و خودشان را آماده می کردند. واقعا باید شیعه هر لحظه منتظر باشد که حضرت ظهور کند و در رکاب آن حضرت جانفشانی بکند و تلاش و فعالیت بکند و وظیفه خودش را به نحو احسن انجام بدهد. اما اگر روند و حرکت تاریخ به سویی برود که در دنیا ظلم و فساد هیات حاکمه و امپریالیسم و بی دین ها و زورمداران و زرپرستان به اوج برسد، آن یک چیزی است که در علم خداوند است و ارتباطی به وظیفه ما ندارد. مسلمان نمی تواند بگوید من بیایم ظلم و فساد را ترویج بکنم، برای این که حضرت صاحب ظهور کند. این خلاف هدف حضرت مهدی (عج) است. حضرت مهدی که نمی فرماید ظلم و فساد را زیاد بکنید. می فرماید من می خواهم ظلم و فساد را از بین ببرم. مسلمان باید ظلم و فساد را از بین ببرد.

مارکسیست ها و هگلیست ها که به بحث تز و آنتی تز و سنتز معتقد بودند، می گفتند که برای این که مثلا نظام سرمایه داری به وجود بیاید، باید نظام فئودالیسم از درون بپوسد. باید ظلم و ستم فئودالیسم به نهایت برسد تا سرمایه داری در آن ایجاد شود. برای این که سوسیالیسم به وجود بیاید، باید سرمایه داری از درون بپوسد؛ یعنی هر دوره ای را مبتنی می کردند بر تباهی دوره قبل که به صورت تز و آنتی تز و سنتز رخ می دهد. از نظر مارکسیست ها این مطلب جایز است که اگر مثلا حکومت فاسد را بخواهیم ساقط کنیم، یک مقداری هم ما ظلم و جور اضافه بکنیم تا پای این حکومت نوشته بشود تا مردم یک انقلاب نهایی بکنند و این را سرنگون بکنند. از نظر اسلام این امر کاری قبیح است یعنی ممکن است که ما هدفمان خوب باشد، ولی وسیله مان نیز باید خوب باشد. نمی توانیم بگوییم که هدف، وسیله را مباح می کند.

این حرف کمونیست ها و مارکسیست ها است. استاد بزرگوارمان شهید مطهری، در قبل از انقلاب، مباحث این گونه را با جدیت و با توجه فوق العاده ای مطرح می کردند. تفاوت های بین نظام مقدس اسلامی و نظام های هگلیستی و مارکسیستی و فلسفه تاریخ آنها خیلی با عنایت در کتاب های ایشان آمده است.

در کتاب کوچکی هم به نام «قیام و انقلاب مهدی (عج(» همین مباحث را مطرح نموده اند. ایشان در آن کتاب مرقوم فرموده اند که اصلاحات جزئی از نظر مسلمان روا است و باید انجام بگیرد و هدف، وسیله را مباح نمی کند. اگر ما هدفمان خوب باشد، وسیله مان هم باید خوب باشد، اگر ما می خواهیم حکومت عدل تحقق پیدا کند، باید از ابزار خوب هم استفاده کنیم. ظلم و فساد، ابزار صحیح و درستی از نظر منطق اسلام نیست، ولو این که بخواهد یک حکومت صالح هم به زعم خودش سرکار بیاورد؛ باید از طریق صحیح و درست آن استفاده کرد. پس این فکر که ما بیائیم دنیا را پر از ظلم و جور بکنیم یا این که اندیشه و فلسفه و طرحمان این باشد که ظلم و فساد را عالمگیر بکنیم تا بر اساس آن ظلم و فساد آن عدل الهی تحقق پیدا کند، این یک فکر مارکسیستی است، نه اسلامی. من اعتقاد دارم مسلمانی که معتقد به قرآن و معتقد به پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار است چنین اعتقادی را نمی تواند داشته باشد و ندارد.

چطور می شود که یک نفر قرآن بخواند، امر به معروف و نهی از منکر انجام ندهد؟ این همه آیاتی که راجع به عدل و داد و آنها است، آنها را نادیده بگیرد و بگوید من می خواهم ظلم و فساد را بیشتر کنم؟ اتفاقا این یک بحثی است که مربوط به ماتریالیست ها است و این را به مسلمین نیز نسبت می دهند. جدا از این، کسانی که در راه اصلاح عقیده مهدویت و حضرت مهدی (عج) در طول تاریخ بوده اند، در راستای فقاهت و در راستای تبعیت از احکام اسلامی گام برداشته اند، این گونه نبودند. چنین مطلبی مربوط به مسلمین نیست؛ مربوط به شیعیان نیست و خارج از دایره اسلام و اعتقاد به توحید است. کسانی چنین حرفی می زنند که اصلا مبانی را قبول نداشته باشند و مادی باشند؛ او می تواند چنین حرفی بزند. در بین مسلمین ما چنین کسی را نمی شناسیم. اگر هم کسی باشد، او معتقد به اسلام و قرآن و امام زمان (عج) نیست. امام زمان (عج) کجا راضی است که یک نفر بیاید فساد بکند؟ بنابراین کسی که در انتظار حکومت حضرت مهدی (عج) است، باید اهداف حضرت مهدی (عج) را ترویج بکند. باید کارهای حضرت مهدی (عج) را انجام بدهد. باید برای ریشه کن کردن ظلم و فساد تلاش بکند. حالا اگر روال حرکت های اجتماعی جهان به نحوی است که آن زورمداران و ظلمه حاکم می شوند و از بستر آن ظلم، اراده خداوند تعلق می گیرد، بعد از آن که دنیا پر از ظلم و جور شد، حکومت عدل الهی تحقق پیدا کند. این مربوط به قضای الهی است؛ مربوط به وظیفه ما نیست. ما نمی توانیم بگوییم باید ظلم و فساد را زیاد بکنیم تا حضرت صاحب ظهور کند. این حرف غلطی است. اگر کسی این حرف را بزند، مسلمان نیست.