الحال که سخن بدین جا کشید و عنان قلم از تعجب های متعدده، از دست ربود[ه شد]، اشاره به مطلب عجیب دیگر بنمائیم. شنیده می شود که جمعی از»تجدد خواهان«، یا به اصطلاح این زمان «فرنگی مآبان» ـ که به حقایق ثابته‌ی در شریعت مبارکه‌ی اسلامیه، بلکه شرایع الهیه اعتقاد ندارند و وجود ملائکه و شیاطین را از خرافات و اوهام می شمارند، و مکرر به زبان ورد «ما متمدن و متنوریم و به غیر محسوسات اعتقاد نداریم«، جاری می دارند ـ متابعت این قوم منکر محسوسات را می کنند و به موهومات و خرافاتی که وحشیان افریقا و ساکنین استرالیا (1) و زلاند جدید، (2) می خندند، اذعان می دارند.
قیامت که متفق علیه تمام ادیان است [را] انکار دارند و به رجعت که از مختصات مذهب تشیع است، اقرار [دارند (مشاوره(].
به شخص خاتم الأنبیاء ایمان نمی آورند و لکن به «ملا محمد علی بار فروشی [معروف به حضرت قدوس] ایمان آورده [و می گویند او] پیغمبر است و رجوع کرده.
زرین خانم [معروف به قرة العین، یا طاهره] معلومة النسب، بعد از مدتی شوهر داری، فاطمه‌ی زهرا می شود.
ملا حسین بشرویه، حضرت امام حسین مظلوم می شود، به نص حضرت قدوس؛ الی غیر ذلک از ظهورات. و جمیعا را تصدیق می کنند و حال آن که به اصل قبل از رجعت اعتقاد ندارند. به نصوص محکمه‌ی آیات قرآن اعتنا ندارند و به خبری که در جلد غیبت بحار الأنوار مذکور باشد استدلال می کنند. به هر حال عقاید این طایفه، مجموعه‌ی خرافات و اوهام است که در میثولوجیای یونان و سایر بت پرستان نظیر آن یافت نمی شود و لیکن یا للعجب، جمعی از اهل این زمان پیروی آن را نموده و خود را متنور، و این زمان فاسد را، زمان علم ونور می خوانند؟!.
جواب دوم
چنانچه در کتب حدیث اخباری یافت می شود که به خیال این طایفه می توان تأویل نمود و مطابق نمود با جناب باب. هم [چنین] اخبار بسیاری می توان پیدا نمود که ممکن باشد آنها را تأویل نمود در حق سایر مدعیان دروغ گو. مطابق نمود با ظهورات آنها و اگر خوف آن نبود که نقل آن اخبار، موجب فتنه شود و آتش های دیگری افروخته گردد، هر آینه شمه ای از آنها را نقل نموده با تأویلاتی که هر منصفی تصدیق کند که اگر به تأویل دو یا سه خبر ضعیف بشود، شخصی جاهل، (3) «نقطه‌ی اولی» و «رب اعلی» گردد، سایر مدعیان باید «باب باب الأبواب» و «رب الأرباب» باشند.
فتح این باب اگر چه بسیار نافع بود (4) و لکن به جهت مذکورـ چون صلاح نبود ـ از آن اغماض کرده گوییم: با این که اخباری که بدان تمسک نموده اند اخباری است که دارای شرایط حجیت ـ که نزد اهل علم مقرر است ـ نیست و ایضا تأویل حجیت نمی شود بلکه باید خبر صریح یا ظاهر باشد و شرح این مطلب را در خاتمه‌ی جواب مرقوم خواهم داشت. ممکن است تطبیق آنها رابر غیر باب و فعلا از باب نمونه دو یا سه روایت که نزد این طایفه اهم و اظهر روایات است، مذکور داشته و در خاتمه، جواب کلی ـ که این باب استدلال را بر بابیه مسدود کند ـ خواهم نگاشت و اشاره به بعض دیگر خواهم نمود. إن شاء الله تعالی.
1) در نسخه «اوسترالیا» بود.
2) در نسخه «زیلاند جدید» بود.
3) در نسخه «شخصی جاهلی» بود.
4) »است» نسخه بدل.
