ابوالفضل در صفحه پنجاه و نهم فرائدش نوشته است – (فیالبحار لا بد لنا من آذربایجان لا یقوم معه امر) یعنی از محتومات است تا شهادت آن مظهر رحمن را در آن مدینه به چشم سر و سر مشاهده کنیم؛ مصنف گوید گویا مقصودش این است که در آذربایجان یک امر عظیمی برای اهل بیت
پیغمبر عارض میشود – عرض میکنم این عبارت را ببرید در مدرسه به طلاب نشان دهید و استدعا کنید ترکیب الفاظ و معنی عبارت را بنمایند و معین کنند که ضمیر معه به کجا رجوع کرده گویا آن بیست و هفت حروفی که دوتای آن را تمام انبیاء و رسل آوردهاند و بیست و پنج حروف دیگر آن نزد مهدی است یکی از آن همین عربی باشد که ابوالفضل بلغور کرده است – و یک کلمه ایراد مختصری هم بر علماء و طلاب علوم دینیه دارم که هر طلبه که اگر ممکن داشته باشد تا هزار تومان که کتاب خریده و زینت اطاق منزل یا مدرسه قرار داده و هیچ وقت هم مطالعه نمیکند که مطلع بر مزخرفات آنها بشوند و نگذارند هشتاد سال جواب از کلمات آنها به عهده تعویق افتد باری اصل دو حدیث یکی این است که در صفحه یکصد و هفتاد و هفت ابوبصیر از حضرت صادق روایت میکند (اذا صعد العباسی اعواد منبر مروان ادرج ملک بنیالعباس و قال (یعنی الباقر لا بد لنا من آذربایجان لا یقوم لها شیئی فاذا کان ذالک فکونوا احلاس (1) بیوتکم و اذا ما قام النداء بالبیداء فاذا تحرک متحرک فاسعوا الیه و لو حبوا (2) و الله لکانی انظر الیه بین الرکن و المقام یبایع الناس علی کتاب جدید علی العرب شدید و قال ویل للعرب من شر قد اقترب – و حدیث دوم به همین عبارت به اختلاف راوی در کتاب تحفة الملوک سید جعفر دارابی پدر سید یحیی که در راه میرزا علی محمد کشته شد روایتی دیدم از حضرت صادق به این عبارت (ویل لطغاة العرب من امر قد اقترب – معنی روایت را در کتاب فارسی سیزدهم بحار که مرحوم شیخ حسن ارومئی حسب الخواهش محمد خان که قبل
از میرزا تقیخان امیر نظام ملقب به امیر نظام و پیش کار قهرمان میرزا برادر اعیانی محمد شاه که در زمان محمد شاه والی آذربایجان بوده نوشته و کتاب فعلا نزد این احقر است در صفحه دویست و شصت و دو از آن کتاب به این عبارت نوشته است که ابوبصیر از حضرت صادق روایت نموده آن حضرت فرمود وقتی که عباسی به منبر مروان بالا رفت سلطنت عباس مانند طومار پیچیده میشود حضرت باقر ع فرمود که ناچاریم از دیدن لشکر آذربایجان که هیچچیز طاقت مقاومت و مقابله به ایشان ندارد – وقتی که این امر واقع شود مانند فرش خانه از منزلهای خود بیرون نروید ناچاریم از شنیدن ندا دربیدا پس وقتی که حرکت کننده حرکت نمود یعنی صاحب این امر قیام کرد به سوی وی بروید هر چند که با راه رفتن باشد به هر دو دستها و زانوها مانند طفلان خردسال به خدا سوگند یاد میکنم هر آینه گویا که آن حضرت را میبینم که خلایق در میان رکن و مقام با احکام تازه که بر عرب شدید و دشوار است به او بیعت میکنند بعد از آن فرمود: وای بر عرب از شری که نزدیک شده (حبوا) یعنی راه رفتن بچه با زانو به چهار دست و پا (احلاس) جمع حلس به کسرها عرقگیر زیر زینهای شتر را گویند – در مجمع البحرین نوشته (فی الحدیث کونوا احلاس بیوتکم) یعنی فرش زیر جهاز شتر خود باشید یعنی از خانه خودتان بیرون نروید – انصافا این روایت چه ربطی دارد به اینکه برای ما مصیبت در آذربایجان واقع میشود که هیچچیز به آن مقاومت نمیکند این معنی به صد هزار من سیرشم نمیچسبد که این مرد در نهایت
بیحیائی در کتاب خود مینویسد و نسبت غرض به علمای اسلام و ودایع حضرت خیرالانام و نواب امامعلیه سلام میدهد باری – نمیچسبی بدل ضایع مکن صمغ و کتیرا را