شیخیهی کرمان و آذربایجان، در اعتقادات، خود را پیرو آرای شیخ احمد احسایی و سید کاظم رشتی میدانند، اما در فروع دین و اعمال، با هم اختلاف نظر دارند. کرمانیها، از شیوهی اخباریگری پیروی میکنند و به تقلید از مراجع اعتقاد ندارند، اما شیخیهی آذربایجان، به اجتهاد و تقلید معتقدند و از مراجع تقلید خودشان پیروی میکنند.
البته، در عقاید نیز شیخیهی آذربایجان بر خلاف شیخیهی کرمان، خود نیز به اجتهاد میپردازند و آرای شیخ احمد و سید کاظم را بر اساس تلقی خویش از احادیث تفسیر میکنند.
از دیگر اختلافات کرمانیها و آذربایجانیها، مسئلهی «رکن رابع» است. شیخیهی کرمان،
اصول دین را چهار اصل توحید و نبوت و امامت و رکن رابع میدانند، اما شیخیهی آذربایجان، به شدت، منکر اعتقاد به رکن رابع هستند (1) و اصول دین را پنج اصل توحید و نبوت و معاد و عدل و امامت میدانند. آنان، چنین استدلال میکنند که شیخ احمد احسایی، در ابتدای رسالهی حیاة النفس، و سید کاظم رشتی در اصول عقاید، اصول دین را پنج اصل مذکور میدانند و در هیچ یک از کتب و رسائل این دو نفر، نامی از رکن رابع برده نشده است. (2).
1) ر. ک: احقاق الحق، ص 223 – 167.
2) ر. ک: حقایق شیعیان، ص 47 – 7؛ کلمهای از هزار، غلامحسین معتمد الاسلام، ص 66 – 64، تبریز، چاپخانهی شفق، 1398 (نقل از: آشنایی با فرق و مذاهب، ص 179 – 178(.
